Het is niet wat je doet, maar hoe je het doet.

I think everything in life is art. What you do. How you dress. The way you love someone and how you talk. Your smile and your personality. What you believe in and all your dreams. The way you drink your tea. How you decorate your home. Or party. Your grocery list. The food you make. How your writing looks. And the way you feel. Life is art. - Helena Bonham Carter.

De bestemming van vandaag is een lunchroom in centrum Maastricht met een reïntegratie-project voor migranten die er in een taalbad de Nederlandse taal leren. Na elf maanden thuis een opstapje naar een nieuw werkleven. De auto parkeer ik aan de stadsrand om de fiets van de bagagedrager te halen en de Grote Markt met gemak te bereiken. Al fietsend komt een zin in me op die de laatste weken dichtbij bleef. Het is niet wat je doet, maar hoe je het doet. Als ik een lijstje zou opmaken van hetgeen ik op dit moment doe in mijn leven, raak ik ontgoocheld. Ik doe niet zoveel. Ik kan niet zoveel. Ik kan weinig activiteit leveren op een dag. Voor de burn-out was ik als een bezige bij altijd druk in de weer in een vol programma. Mijn leven nu vraagt een nieuwe aanpak. Het vraagt om een beweging van kwantiteit naar kwaliteit. Het enig doel van vandaag is een groepsles van twee uurtjes volgen samen met vier migranten. Bij afloop voelen hoe mijn energiepeil het stelt. De grammatica vermoeit vrijwel onmiddellijk mijn hoofd. Verder kan ik zeggen dat ik kwaliteit heb toegevoegd aan deze maandagochtend. Zoals Helena Carter het zo mooi zegt, alles wat je doet kan kunst zijn. Hoe ik mijn ontbijt neem. De kleren die ik aantrek. De muziek die ik kies op de heenrit. De fietstocht waarbij ik wandelaars begroet en fietsers glimlachend aankijk. De dankbaarheid om het zonnetje dat de hele ochtend schijnt. De opgewekte ontvangst van de eigenares, mijn blijmoedig antwoord hierop. Na al die maanden aan huis gekluisterd in een vorm van pleinvrees, ben ik blij om mensen te zien. De glunderende gezichten van de migranten die zich verheugen op de les. Het zien van hun wilskracht om taal te beheersen voor een toekomst in vrede. Voelen dat ze blij zijn als ik naast ze meekijk naar de oefeningen. De betrokkenheid van de lesgeefster opmerken die zich helemaal geeft in haar project. De terugrit naar de auto temidden van het bruisende leven van een stad. Op de terugweg bij de ambachtelijke bakker een slagroomtaart halen voor mijn kinderen als ze straks van school komen. Mijn fiets opladen, dankbaar dat ik nog steeds ferm op mijn benen sta. Het zijn al die banale dingen die ik nooit opgemerkte toen ik door kon blijven gaan in de rush van mijn vroeger leven. Ze betekenen ineens zoveel.

Ik wen elke dag weer aan een leven van minder bedrijvigheid. Soms voel ik me gefrustreerd. Dan wil ik evenveel kunnen doen wat anderen doen. In die bezigheid mijn dag tot de rand vullen. Het fluit me terug. Burn-out heeft voorgoed mijn leven verandert. Het vraagt een nieuwe instelling. Het nodigt uit om wat ik doe, in volle aandacht te doen. Want rennen door het leven kan niet meer. Als ik naar de winkel ga, heb ik een poos te gaan liggen. Als ik twee uren onder de mensen ben, heb ik een tijd bij te komen. Als ik een gesprek voer, is het nodig om stil te zijn. Als de kids thuis zijn, neem ik regelmatig een pauze in mijn kamer. Eén activiteit buitenshuis per dag lijkt het hoogst haalbare. Ik heb weerstand gevoeld tegen deze beperking. Het gebeurt zelfs dat ik in strijd ben met het platliggen. Verzet vermoeit nog meer. Het gevecht begint stilaan de staken in het besef dat in die korte tijd bij mensen, ik mezelf kan laten zien zoals ik ben. In mijn volle aanwezigheid, met mijn diepgang, in mijn intensiteit, met mijn zachtheid, voeg ik kwaliteit toe aan mijn leven. Dat geeft genieten. Als ik een voorbijganger aankijk vanuit waardering, dan voelt die dat. Ik heb ze even zien stralen en dan straal ik zelf ook. En al straalt die mens niet omdat stralen op dat moment lastig is, heb ik hooguit wat eigen stralen zijn richting opgestuurd. Al kon ik voordien alles zoveel langer en zoveel meer, ik genoot zoveel minder als nu van elke kleine handeling. Waarom we collectief in burn-out raken? Zou het een uitnodiging zijn om in vertraagde pas het leven echt op te merken? In die kwaliteit?

Mademoiselle Marteaux