Emotioneel loskomen van de moeder.

We zijn stuk voor stuk moederskindjes. De één verenigt vlotter met mama dan de ander. Neemt niet weg dat we onwillekeurig verbonden zijn met haar. Ze heeft ons gedragen, gevoed, verzorgd en beschermd. Er zijn kinderen die op latere leeftijd moeilijk loskomen van hun moeder. De zoon als nakomeling is zo een geallieerde klassieker. Mama's met lege-nest-syndroom houden zoonlief dan als zorgenkind nabij, al is dat kind ver de dertig voorbij. Wat is het toch dat moeders tè betrokken blijven als kinderen opgroeien. Moeders die gigantisch gehecht blijven, missen een ritueel dat de aanhankelijkheid op een gegeven leeftijd transformeert tot onafhankelijkheid. Een rite die het kind zijn of haar weg laat gaan, al loopt het pad anders dan de hare. Onvoorwaardelijk liefhebbend en bereid te ondersteunen, als dat gevraagd is, blijft ze aanwezig terwijl ze haar individuele levensinvulling beleeft.

Natuurvolkeren kennen rituelen die tieners emotioneel onthechten van hun moeder. De moeder neemt daarin afscheid van haar bemoederende rol: ze laat haar kind los. Loslaten geeft het kind de ruimte om een eigen leven vorm te geven en daarin verantwoordelijkheid te nemen. De challenge bevrijdt de moeder van haar moederschap zodat ze kan doorschuiven naar iets anders. Rituelen van betekenis zijn teloor gegaan. Moeders die emotionele volwassenheid missen, houden hun kinderen in emotionele zin klein. Ze worden controlesystemen die het reilen en zeilen van hun tieners nauwgezet in de gaten houden, bijna dwangmatig ongevraagd hun mening uitspreken. Door dat inspecterende durft het kind nauwelijks op te komen voor zijn of voor haar wezenlijkheid. Het gaat ervaringen uit de weg uit angst om moedergevoelens te kwetsen. Puberteitscrisissen waren ondenkbaar bij natuurvolkeren. Hier rukken jongvolwassenen zich best brutaal los van commanderende ouders om hun eigen identiteit te claimen. Of blijven, in tegenstelling, onder de moedervleugels hangen. Moeders hebben altijd het beste voor met hun kids in de mate van het mogelijke, dat staat buiten kijf. Tegen beter weten in geven ze niet altijd het best advies, al bedoelen ze het zo goed.

Ik dacht dat deze moederkwestie ver van mijn bed lag maar niets was minder waar. Ik had niet in de gaten dat ik emotioneel loyaal gebleven was aan de behoeftigheid van mijn moeder, vooral aan haar lijdensstuk. Ik koos haar kant bij familieruzies, trok met haar aan het langste eind, al was dat eind niet altijd fair. Als kind heb er ik alles aan gedaan om haar geen pijn te doen. Ik hielp haar uit haar noden, meer dan ik aankon. Ik schoof mijn wensen aan de kant om haar niet overstuur te maken. Mijn zielenroerselen verzweeg ik om de goede vrede in huis te bewaren. Ik gedroeg mij naar het beeld dat ze voor ogen had. Ik verliet me meer dan eens voor haar welzijn. Gaf toestemming voor de opleiding die zij aanraadde. Vertrouwde haar blindelings. Ik luisterde niet genoeg naar mezelf om haar verlangens beter te horen. Deed er vrijwel alles aan om haar lach te zien. Wie haar niet gelukkig maakte, was voor mij geen goed mens. Tot ik verliefd werd en mijn lief haar niet aanstond. Toen draaide ik voor het eerst mijn rug naar haar toe. Na meerdere keren losrukken in mijn puberteit ben ik haar gaan vermijden. Ik vermeed haar omdat ik er niet in slaagde om mezelf te zijn in haar aanwezigheid want ik was zo anders dan zij. Hoe groot mijn verlangen was om authentiek te zijn, ik kon niet anders dan behagen in haar bijzijn want dat was ik gewend te doen: de kerk in het midden houden. En laat ik vooropstellen dat ik een schat van een moeder heb die helaas nooit geleerd heeft om op zichzelf te staan. Een streng katholieke opvoeding heeft zelfopoffering in haar systeem geprogrammeerd. Zo zonde! Mijn moeder heeft zich 200 procent gericht op het functioneren van haar gezin, zonder haar eigen leven op te pakken. In mijn over-beschermende opvoeding ben ik me bewust dat ik met mijn kids het omgekeerde doe. Ik stel nu in vraag of ik de opvoeding van mijn meute teveel uit handen geef, of ik doorschiet in vrijheid.

Enfin. De angst voor verwerping door de moeder is aanzienlijk aanwezig. Ik voel me schuldig in de afstand tot haar want die afstand doet haar pijn. Ik loop vast in een loyaliteitsconflict. Contact met haar kost bakken energie, haar vermijden plus daarbij onderliggende schuldgevoelens, evengoed. Natuurlijk houd ik van haar. In basis houdt elk kind van haar. Aan de oorsprong is elk kind haar loyaal. Ik heb therapieën gevolgd om de emotionele navelstreng door te knippen. Ik heb die streng vele malen doorgeknipt en elke keer gemerkt dat zonder haar betrokkenheid het eenrichtingsverkeer tot mager resultaat leidt. In haar afhankelijkheid blijft ze alsmaar aan die streng trekken. Ik vroeg mijn coach wat hij wist over loyaliteitsconflicten met een moeder. 

Ik deel deze inhoud omdat er genoeg opgegroeide kinderen zijn die zielsveel van hun moeder houden. Die desondanks die grote moederliefde een haat-liefde verhouding voelen waarvan ze lastig kunnen loskomen.

"Conflicterende loyaliteit jegens je moeder is een emotioneel verontrustende situatie. Het opgegroeid kind voelt zich gevangen in diepgaande dilemma's tussen gevoelens van liefde enerzijds en de realiteit van schadelijk gedrag anderzijds. Het herkennen van deze dynamiek en het stellen van gezonde grenzen kan het individu in staat stellen om onafhankelijker te zijn en met een meer sereen gevoel doorheen de uitdagingen te navigeren.

Loyaliteitsconflict is een complexe emotionele situatie waarin een volwassen geworden kind klem zit tussen gevoelens van gehechtheid aan de moederfiguur en de erkenning van problematisch, tegenstrijdig of toxisch gedrag. Dit conflict kan voorkomen in situaties waarin de moeder sterke emotionele controle uitoefent, haar kinderen manipuleert of ervaren wordt als veeleisend. Sommige moeders oefenen een vorm van emotionele manipulatie uit die het kind in een positie plaatst waarin het moet kiezen tussen zijn persoonlijk welzijn en zijn loyaliteit aan haar emotionele behoeftes. Manipulatie kan bestaan uit verwijten, uit impliciete of expliciete bedreigingen, pogingen om het kind een schuldgevoel aan te praten zodat het aan haar verwachtingen voldoet. Belonen als hij haar gelukkig maakt, straffen als hij daarin faalt. In alle geval voelt het kind zich verantwoordelijk voor het emotioneel welbevinden van de moeder, zelfs als dit ten koste gaat van zijn eigen behoeftes. Een emotioneel immature moeder verwacht vaak dat het kind tot haar beschikking staat, emotioneel, financieel of psychologisch. Ze kan het kind een schuldgevoel geven omdat het behoeften heeft of een onafhankelijk leven leidt. Het kind kan worden aangemoedigd om zijn of haar verlangens of dromen op te offeren om de moeder niet "teleur te stellen" of te verliezen. Gevolgen van loyaliteitsconflicten is een chronisch schuldgevoel: Het kind kan zich voortdurend schuldig voelen als kind of als volwassene. Het kan zich schuldig voelen omdat zijn of haar verlangens of behoeften niet overeenkomen met die van de moeder, of omdat het vrij wil zijn van de invloed van de moeder. Dat geeft gevoelens van verwarring en emotionele stress: het kind kan onrustig zijn, zich verscheurd voelen tussen tegenstrijdige loyaliteiten, wat kan leiden tot innerlijke verwarring en zelfs intense psychologische stress. Dit kan zich uiten in angstaanvallen, verlies van zelfvertrouwen en moeite met nemen van beslissingen. Het kan leiden tot problemen met autonomie: het kind kan moeite hebben met het vaststellen van gezonde grenzen met zijn of haar moeder, wat invloed kan hebben op het vermogen van het kind om een zelfstandig leven te leiden, met name in relaties met geliefden, vrienden of professionals. Volwassenen die in zo'n dynamiek zijn opgegroeid, kunnen het moeilijk vinden om hun eigen behoeften te herkennen of om te leven zonder zich schuldig te voelen. Een onopgelost loyaliteitsconflict met een manipulatieve moeder kan invloed hebben op de manier waarop een kind omgaat met relaties in het volwassen leven. Ze kunnen het moeilijk vinden om zichzelf of anderen te vertrouwen. Hoe ga je om met een loyaliteitsconflict met de moederfiguur? 

De eerste stap in het overwinnen van het conflict is erkennen dat het gedrag van de moeder ongezond is voor je. Het is belangrijk om disfunctionele familiale dynamieken te identificeren, zodat je jezelf kan bevrijden van onterechte schuldgevoelens en jezelf emotioneel kunt gaan beschermen. Stel gezonde grenzen. Grenzen leren stellen aan je moeder is cruciaal voor je welzijn. Dit houdt in dat je moet leren om nee te zeggen, om niet aan onredelijke verwachtingen te voldoen en om jezelf prioriteit te geven. Het kan in het begin moeilijk zijn, maar het is een fundamenteel aspect van emotionele autonomie. Zoek hierbij externe ondersteuning. Een counselor kan helpen bij het begrijpen en onschadelijk maken van dynamieken. De coach kan een veilige ruimte bieden om de complexe emoties te onderzoeken en passende managementstrategieën voorstellen. Versterk het gevoel van eigenwaarde. Werken aan eigenwaarde helpt om los te komen van opgeblazen verwachtingen van de moeder. Het herinnert je eraan dat je het recht hebt om jezelf te zijn, met eigen verlangens, behoeften, ambities zonder schuldgevoel. Soms is het nodig om te accepteren dat de relatie met je moeder nooit ideaal zal zijn en om te begrijpen dat emotionele scheiding geen teken van verraad is, maar een noodzakelijkheid om je mentale en emotionele gezondheid te behouden. Het gaat erom een balans vinden in de relatie met haar. Zelfs in complexe situaties kiezen sommige mensen ervoor om de relatie met hun moeder in stand te houden terwijl ze hun verwachtingen aanpassen en grenzen stellen. Dit kan een geleidelijk proces zijn van leren om op een meer gezonde manier met elkaar om te gaan, terwijl de impact van emotionele manipulatie geminimaliseerd wordt."

Mademoiselle Marteaux