Emotionele Volwassenheid.

In de winter van 2019 vierde ik mijn veertigste verjaardag. Emotioneel was ik op dat ogenblik amper vijf. Als ik mijn zin niet kreeg, kon ik me als een kleuter gedragen. Vooral met mannen was ik daar bijzonder knap in. Als iets pijn deed, kon ik als een stampvoetend kind tekeer gaan. Ik zocht daders voor mijn pijntjes. Als iets me niet zinde, ging ik over op verbale aanval in kwetsende woorden om stoom af te blazen. Of besloot om dagenlang niets te laten horen zodat hij zou voelen dat hij me pijn had gedaan. Ik verloochende mezelf voor een figuurlijke aai op de bol. Ik sloofde me uit voor het beste resultaat. Controleerde en manipuleerde om mijn zin te krijgen. Het gebeurde niet zelden dat ik uit het niets emotioneel werd. Grenzen had ik weinig, evenmin kon ik zijn grens inschatten. Ik kon switchen van hartje van goud, laaiende vuurbal, muur van beton of hangende pootjes als ik uitgedaagd werd in kindstukken uit mijn kindertijd. Het pijnstuk van niet gezien, gehoord of geliefd voelen. Aan de buitenkant was ik meestal die zachte lieve vrouw, binnenin leek ik een onverzadigbare put aan goedkeuring en aandacht. Op mijn veertigste raasde in mij een enfant terrible die nog steeds smachtte naar emotionele betrokkenheid van de eerste man in haar leven, haar vader. Van mannen in haar leven die op haar afwezige vader leken en haar vechtlust deden schuimen uit revanche. Het was als poeslief om streling vragen om bij het toekeren van de rug, vlijmscherpe klauwen uit te halen. Een straf- en beloningssysteem die we, als ik het goed zie, in onze kindertijd nauwgezet aangeleerd kregen.

Bij een ander zie je 't altijd zoveel makkelijker dan bij jezelf. Die ochtend op vakantie toen ik naast mijn lief ontwaakte, sloop ik voorzichtig uit de tent voor een ochtendwandelingetje in mijn uppie op de camping. We hadden de gewoonte om bij het wakker worden dichtbij elkaar te kruipen voor een goedemorgen knuffel. Toen mijn lief die morgen zijn ogen opende, was de tent leeg. De ganse voormiddag liep hij met een lang gezicht naast mij zonder één woord te wisselen. Uiteindelijk ontdooide de ijsberg uren later. Toen kwam zijn verhaal. Omdat we altijd naast elkaar wakker werden en deze keer niet, moest er iets mis zijn. Anders zou ik de routine nooit doorbreken. Er was niets meer de hand dan een spontane ingeving die me uit de tent richting dauwdruppels geleid had voor een momentje met mezelf. Dat is die verdoken kleine in grote mensen die aandacht wil. Een emotioneel volwassen mens kan zijn gevoelens delen in een dialoog. Een emotioneel onrijp persoon gaat mokken, terugtrekken, stampvoeten, beschuldigen, aandacht eisen. In zijn gedrag herkende ik mijn eigen gedrag. Het schudde me behoorlijk wakker. Porde me aan om te volgroeien.

Volgroeien dat een startpunt vond op stilte-retraite in een bezinningscentrum in de Ardennen geleid door een kleine community van vrouwen. De vredige sfeer in huis viel meteen op. Het verbaasde me na alle roerselen die ik had gekend in gemeenschapsvorming. Gemeenschap vormen met persoonlijkheden die als kleuters vasthangen in de ik-fase. Na de retraite vroeg ik een zuster wat het geheim was van hun opvallende vredigheid. Ze zei dat gemeenschapsvorming alleen kon werken als je bij eender welke geraaktheid, of dat komt door het groepsgebeuren of door een groepslid zelf, je in jezelf keert om te voelen wat binnenin bewogen wordt. Als het doen of laten van een andere mij persoonlijk raakt, trek ik me terug om de emotie in mij te voelen. Ik verfijn het gevoel: welke emotie voel ik, waar voel ik die emotie, wat doet dat met me? De geraaktheid komt altijd voort uit een jeugdwonde die nog niet geheeld is. Je voelt je bijvoorbeeld overrompeld, ongezien, ongehoord, onbegrepen, buitengesloten, ongeliefd. Het kan zomaar zijn dat de andere het niet kwetsend bedoelt, maar dat je woorden of daden interpreteert vanuit je kind-pijn waarvoor je een superalertheid ontwikkelde. En zelfs al wil de ander jou bewust raken, dan nog heeft het weinig zin om tot aanval over te gaan, te bevriezen of om op de vlucht te slaan. Beter even tijd en ruimte nemen en eventueel later erop terug te komen. Na zelfreflectie bedaren de meest imposante emoties en kan er geweldloos teruggekoppeld worden in een communicatie die werkt. De sleutel tot volgroeien is het inzicht dat alles dat iets in jou raakt, slechts een spiegel is om met je eigen geraaktheid aan het werk te gaan. Een coach zei eens: Als iemand jou raakt met een woord of daad, kun je dan zeggen: welkom lieve boodschapper. 

Als ik in een podcast hoor dat het merendeel aan volwassenen emotioneel niet is opgegroeid, valt mijn mond open. De overgrote meerderheid zijn gekwetste kinderen in een volgroeid harnas. Dat is nogal wat. Mijn intentie om op te groeien wordt klaarhelder. Wat een berusting als ik er echt voor mezelf kan zijn. Als de noodzaak van actie-reactie verdwijnt omdat ik niet meer behoef om onmiddellijk op alles te reageren. Opgroeien begint voor mij met uit de slachtofferrol stappen. In plaats van daders zoeken, ga ik in mij kijken wat de situatie van MIJ vraagt. Als ik behoefte heb aan warmte, kan ik die warmte vragen aan een vriend en gefrustreerd raken als ik die niet krijg. Dan voldoet iemand niet aan mijn wens. Of ik kan mezelf de warmte geven waar ik naar verlang door een avondje sauna te regelen bv. Een emotioneel volwassen mens is in staat om zijn behoeftes in eerste plaats zelf in te vullen. Als ik troost nodig heb, ben ik in basis zelftroost. Als ik onzeker ben, geef ik mezelf een schouderklopje. Als ik verdriet heb, vang ik me als eerste op. Als ik me alleen voel, organiseer ik een activiteit die samenbrengt. Het is niet dat ik niet mag uitreiken als ik iets nodig heb, toch verwacht ik niet dat een ander mij geeft waar ik zelf in kan voorzien. Ik ben minder gericht op de andere, meer op mezelf. Omdat ik meer bezig ben met mezelf, heb ik minder kritiek op de andere. Ik leef en laat leven omdat ik de andere niet langer verantwoordelijk zie voor het invullen van mijn wensen. Dit doet mijn alertheid slinken in meer kalmte en ontspanning. Als volwassen kleuter onderdrukte ik mijn gevoelens zoals ik gewend was tot de maat vol was, dan barstte een bom los. Opmerkzaam worden voor emoties, ze steeds verfijnder aanvoelen als signaal dat mij doet stilstaan bij een geraaktheid de anders slechts spiegelt, maakt dat ze niet zo gauw meer overlopen. Vanuit een helder begrip genuanceerde woorden gebruiken leidt dan weer tot een heldere oplossing. In de transitie van volwassen kleuter naar volwassene breng ik veel tijd door met mezelf wat me nu minder sociaal geëngageerd maakt. Het is voor mij nu nodig om de aandacht op mijn eigen ontwikkeling te richten in het opbouwen van een stevige basis. Ik zie het rondom mij gebeuren. Mensen die zichzelf heropvoeden in emotionele volwassenheid. Hoopvol! Word ik in dit levensjaar een emotioneel volgroeide volwassene? Die pretentie heb ik niet. Ik groei wel op. Ik geloof dat ik ondertussen wel de tien gepasseerd ben. Meer dan tien kaarsjes branden op mijn 44ste verjaardagstaart.

Mademoiselle Marteaux