Uit mijn hoofd in mijn lijf.

Uit mijn hoofd in mijn lijf.

Als je bang bent, vroeg de psycholoog, waar voel je dat dan? Op die vraag kon ik een jaar geleden geen antwoord geven. Ik voel me dan gewoon een beetje rillerig, had ik gezegd. Ik weet niet goed waar het zit. Ik voel het niet echt. En als je bang bent, wat doe je dan? Dan doe ik weinig, zei ik, liggen en proberen te begrijpen wat er in mij gebeurt. Hoelang duurt het dan voordat het beter gaat? Soms duurt het wel een hele dag. Dan loop ik uren aan een stuk te hyperventileren. En weet ik niet meer hoe verder.

Het is ons geleerd gevoelens te beheersen en de wereld te benaderen vanuit ons denkvermogen. Dat maakt dat we vaak minder in contact zijn met ons voelen. Als we onze gevoelens voortdurend negeren ontstaat er spanning in ons lijf. Onze spieren en onze ademhaling raken overspannen. Het lichaam op die manier gepantserd. Zo kunnen we niet meer goed voelen wat er in ons gebeurt en kunnen we onze gevoelens minder goed uiten. We gaan signalen in ons lijf onderdrukken door in bekende patronen te reageren op situaties. We gaan door ook als we moe zijn, we slikken wat niet fijn is en negeren wat ons boos of verdrietig maakt. Ook mijn hoofd is meester geworden in rationaliseren, uitspitten, argumenteren, interpreteren, preciseren, staven, bevragen. Ik lijk wel een hoofd warmgelopen in overmatig denken met daaraan vast een verstijfd lijf. Het grootste werk op dit moment is mijn focus van het hoofd naar het lichaam verleggen. De veelheid van mijn denkwerk koppelt me los van mijn lijf en dan verdwaal ik in hersenspinsels of gevoelsmoerassen die me vaker radeloos maken dan dat ze helpend zijn. In mijn gewoonlijke doen kan ik de emotie verdriet nauwelijks voelen. Ik kan een mentaal beeld scheppen van het woord verdriet, verder heb ik geen idee waar mijn verdriet in mijn lichaam zit. Ik oefen nu in verdriet voelen. Verdriet bijt in mijn middengebied. Het knaagt aan mijn hart. De emotie-encyclopedie van Vera Helleman verfijnt deze basisemotie in tweeëndertig variaties. Verdriet kan geraakt, teleurgesteld, gekwetst zijn of down voelen. Verdriet kan uit medelijden voor een ander of voor jezelf. Het kan rouw zijn, verscheurd worden of uitzichtloosheid betekenen. Verdriet kan leeg aanvoelen of net vol zijn van droefheid. Het kan sentimenteel maken, week en huilerig. Verdriet kan buikpijn geven, benen verzwaren, ruggen verstijven, harten verkrampen, ogen doen tranen. Verdriet gaat over loslaten. Dit alles en nog mee

Ruim een jaar verder voel ik mijn lijf beter aan. Ik stel mezelf diezelfde vragen opnieuw en merk aan de antwoorden dat mijn lijf weer leeft. Als je bang bent, waar voel je dat dan? Als ik bang ben dan voelt mijn borstkas bekneld. Dan voelt het alsof er een te strak korset om mijn longen aangebonden wordt, waardoor ik niet meer kan ademen. Dan gaat mijn adem tekeer om toch maar genoeg lucht te krijgen. Mijn ademhaling wordt te snel. Ik wil losbreken uit dat rijglijf om weer vrij te kunnen ademen. Wat zegt dat gevoel jou? Als ik bang ben, horen daar meestal emoties bij van kwetsbaar zijn en onder druk gezet. Ik ben bang om niet aan verwachtingen te kunnen voldoen. Ik voel me dan ontredderd doordat ik niet het vertrouwen heb in mezelf dat ik die situatie aankan. Wat kun je dan het beste doen? Als ik angstig ben en mij bekneld voel, helpt het mij om ongeremd dansen op luide muziek. In wilde gebaren haal ik de druk van mij af en kan ik weer ademen. Hoelang duurt het dan voor het beter gaat? De spanning lost zich binnen de minuut op.

Onlangs voelde ik me gespannen. Ik was bij een vriend en daar was ook een hond. Een al even gevoelig beestje als mezelf. Ik voelde onrust en ging op de grond tegen haar aan liggen. Ze zuchtte en ik zuchtte. Instinctmatig, zonder na te denken. We staarden in elkaars ogen zonder er iets mee te bedoelen. Dan puften we even samen de trammelant uit ons lijf. Het was heel stil. Het was er wel. Door in verbinding te gaan met haar instinctieve natuur raakte ik uit mijn hoofd, landde in mijn lijf en loste daar de spanning op in liggen, voelen, kijken, zuchten en puffen. Een keer zag ik een video over trauma-release met een oefening om spanning uit het lijf te beven, net als een hond die de huiver eraf rilt. In die zindering schud ik emoties vaker van me af. Rechtstaand, liggend of op handen en knieën, schudt en sidder ik dan als een hond. Wat een opluchting om zo snel verlost te zijn van gespannenheid. Relaxed zat ik nu met een vriend in de zetel in een ongecompliceerd genieten.

Mademoiselle Marteaux